FAS, czyli topione niemowlęta

Co to takiego?

FAS, czyli Fetal Alcohol Syndrome (Alkoholowy Zespół Płodowy) jest to zespół psychicznych i fizycznych zaburzeń, które mogą się ujawniać jako opóźnienie umysłowe, niska inteligencja, problemy z układem nerwowym, dysfunkcje mózgu, różnego rodzaju anomalie rozwojowe itp.
FAS to skutek działania alkoholu na płód podczas okresu prenatalnego. W skrócie – grozi dzieciom, których matki piły w czasie ciąży.

Statystyki bolą… Co trzecia Polka przyznaje, że podczas trwania ciąży piła alkohol. Co roku w szpitalach rodzi się więcej niemowląt z FAS niż z zespołem Downa. Media wciąż gdzieś tam wspominają o urodzonych pijanych dzieciach.

Każde 50 mg alkoholu zabija 20 milionów komórek nerwowych. Niby nic. Niby to niewielki procent w porównaniu z bilionami neuronów, z których składa się nasz mózg, ale zastanówcie się jaki wpływ ma te 50 mg alkoholu (czyli niecałe duże piwo) na dopiero rozwijające się dziecko.

Diagnoza.

FAS diagnozuje się na podstawie następujących kryteriów:

1. Wywiad z matką/rodzicami, dotyczący narażenia na działanie alkoholu na płód w okresie ciąży;
2. Mała waga urodzeniowa, trudności z przybieraniem na wadze. Obwód głowy może być mniejszy niż normalnie. Niektóre dzieci mogą mieć wady serca lub inne anomalia dotyczące uszu, oczu, wątroby lub stawów.
3. Charakterystyczne, specyficzne rysy twarzy (zmarszczka w kąciku oka, małe, szeroko rozstawione oczy, płaska, środkowa część twarzy, krótki, zadarty nosek, cienka górna warga, wygładzona „rynienka” pod nosem) – przy czym warto zauważyć, że 1-2 z tych cech, mogą pojawić się u dzieci w pełni zdrowych, dopiero dalsza diagnoza pozwala stwierdzić FAS;
4. Dysfunkcje ośrodkowego układu nerwowego. Większość chorych niemowląt jest znacznie pobudzonych. Występują kłopoty z jedzeniem i nadwrazliwość na wszelkie bodźce zewnętrzne. Może mieć hypertonię, czyli zbyt duże napięcie mięśniowe lub hypotonię (zbyt małe napięcie mięśniowe) lub oba jednocześnie.

Czasem, u dzieci, u których nie stwierdzono WSZYSTKICH powyższych kryteriów, diagnozuje się z tzw. FAE, czyli Fetal Alcohol Effects.

To czego nie widać.

Najgroźniejsze z objawów, są te niewidocznie dla oczu. Są to głównie:

• Problemy z utrzymaniem uwagi i koncentracji.
• Deficyty pamięci.
• Trudności w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych jak np. pieniądze, czad, zagadnienia matematyczne.
• Nieradzenie sobie z rozwiązywaniem problemów.
• Nieumiejętność wyciągania wniosków.
• Niedojrzałe zachowanie.
• Słaba kontrola impulsów.
• Często słaba lub zła ocena sytuacji.

Konsekwencje.

Dorośli z FAS mają trudności z osiągnięciem niezależności. Występują kłopoty w szkole, problemy w utrzymaniu pracy i wytrwaniu w związku. Dzieci i dorośli są podatni na fizyczną, seksualną i emocjonalną przemoc.
Bez wczesnej interwencji osoby takie są zagrożone rozwinięciem zaburzeń wtórnych, jak np. choroby psychiczne, czy problemy z prawem, uzależnienia, niechciana ciąża.

Leczenie.

W Polsce najpopularniejszą placówką zajmującą się leczeniem FAS jest Fundacja FAStryga w miejscowości Lędziny (i oddział w Poznaniu) – www.fas.edu.pl

Zespołowi FAS można zapobiec w 100%. Wystarczy nie pić…