Osobowość i jej zaburzenia

Zaburzenia osobowości są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych zaburzeń psychicznych. Są to trwałe wzorce i sposoby funkcjonowania danej osoby, które mogą być przyczyną występowania negatywnych relacji z otoczeniem.

Są one trudne do diagnozowania, bowiem ciężko o stwierdzenie i sprecyzowanie czy problem rzeczywiście istnieje. Warto wiedzieć o tym, że zaburzenia osobowości nie są chorobą, a raczej czymś w rodzaju sposobu bycia, który najczęściej uprzykrza codzienne życie zmagającym się z nimi osobom.

Skąd się biorą zaburzenia osobowości?

Przyczyny występowania zaburzeń osobowości nie są do końca jasne. Mówi się, że mogą być one konsekwencją działania czynników biologicznych, psychospołecznych i genetycznych. Szczególnie dużą wagę przykłada się do wczesnych doświadczeń danej osoby (na przykład w okresie dzieciństwa), jej funkcjonowania w relacjach z innymi, a także roli pełnionej w rodzinie.

Najczęściej rozwijają się w wieku dorastania, kiedy to stajemy przed różnego rodzaju nowymi zadaniami i wyzwaniami, często sięgając po używki, które także mają wpływ na ich rozwój.

Czy istnieją rodzaje zaburzeń osobowości?

Zgodnie z ICD -10 (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów

Zdrowotnych), obecnie wyróżnia się osiem rodzajów zaburzeń osobowości:

• osobowość paranoidalną: nadmierna podejrzliwość, nieufność;

• osobowość schizoidalną: wycofanie się z kontaktów społecznych, izolacja, indywidualizm;

• osobowość dyssocjalną: negowanie istniejących praw, nieprzystosowanie społeczne;

• osobowość chwiejną emocjonalnie (borderline): charakteryzująca się niestabilnością w różnych sferach, m.in. emocji i zachowania;

• osobowość histrioniczną: dążenie do skupienia na sobie uwagi, teatralność zachowania;

• osobowość anankastyczną: perfekcjonizm, nadmierna sztywność zachowań i problemy z dostosowaniem się do nowych warunków;

• osobowość lękliwą ( unikającą): niepewna w kontaktach z innymi, stroniąca od ludzi i obawiająca się krytyki;

• i osobowość zależną: potrzeba bycia pod czyjąś opieką, zależność od danej osoby.

Osoby z zaburzeniami osobowości borykają się zarówno z trudnościami w dostosowaniu się do panujących warunków, jak i z problemami w relacjach na tle społecznym i zawodowym. Często nie radzą sobie z otaczającą ich rzeczywistością, nie są zdolne do funkcjonowania tak, jak inni ludzie. W związku z tym, mogą pojawić się u nich inne zaburzenia natury psychicznej, takie jak zaburzenia depresyjne czy lękowe.

Warto mieć na uwadze fakt, że osoby z zaburzeniami osobowości nie są winne temu, jak funkcjonują. Stanowi to dla nich cierpienie, niekiedy poczucie wyobcowania, inności i braku zrozumienia. Potrzebują wsparcia, wyrozumiałości i życzliwości.

Leczenie

Leczenie osób z zaburzeniami osobowości opiera się głównie na psychoterapii, czasem i farmakoterapii. Ta ostatnia stanowi wsparcie w sytuacjach kryzysu i najczęściej stosowana jest okresowo.

Psychoterapia, z kolei, ma na celu konfrontację z własnymi emocjami i łagodzenie cech charakterystycznych dla danego zaburzenia, ale przede wszystkim poprawę samopoczucia i jakości kontaktów społecznych.

Tak jak wspomniałam już na początku, nie należy zapominać o tym, że zaburzenia osobowości nie są chorobą. Jeżeli czujemy, że problem nas dotyczy, ważne jest, aby zwrócić się o pomoc do specjalisty i nie wstydzić się tego. Psycholog czy psychoterapeuta może pomóc odnaleźć drogę do poprawy samopoczucia i relacji z otoczeniem, a jednocześnie znaleźć sposób na dobre funkcjonowanie z daną przypadłością.

Źródło:

Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V., Psychologia – kluczowe koncepcje. Psychologia osobowości, PWN, Warszawa 2010