O autyzmie na niebiesko

Całościowe zaburzenia rozwoju charakteryzuje, występujące począwszy od dzieciństwa, dysfunkcje związane z komunikacją, kontaktami interpersonalnymi, nietypowymi upodobaniami i zachowaniami, a niekiedy także trudnościami fizycznymi. Do najbardziej znanych całościowych zaburzeń rozwoju należą autyzm, zespół Aspergera, zespół Hellera i zespół Retta.

Obecnie coraz więcej mówi się także o autyzmie, a znakiem solidarności z osobami cierpiącymi na to zaburzenie stał się kolor niebieski symbolizujący nadzieję.

Czym jest autyzm?

Autyzm, to zaburzenie rozwoju, które rozwija się we wczesnym dzieciństwie i trwa do końca życia. Zdecydowanie częściej obserwuje się je u chłopców. Zaburzenie to polega na odcięciu się dziecka od świata zewnętrznego i izolację, co utrudnia funkcjonowanie w wielu sferach życia i stanowi przeszkodę dla jego rozwoju.

Objawy obserwuje się szczególnie w obszarach interakcji społecznych, komunikacji oraz w skłonnościach do realizowania stereotypowych wzorców zachowań.

Interakcje społeczne – niepodążanie wzrokiem ku rzeczom czy miejscom, które są dziecku pokazywane, preferowanie samotnych zabaw i niedążenie do kontaktu z innymi, zdecydowanie większe zainteresowanie przedmiotami czy zabawkami niż interakcją z rówieśnikami, unikanie kontaktu wzrokowego, zachowania nieadekwatne do sytuacji, unikanie dotyku (wynikające z nadwrażliwości na bodźce dźwiękowe i dotykowe), skłonności do szybkiego reagowania agresją oraz impulsywność, niekiedy także autoagresja w postaci samookaleczania się;

Komunikacja – opóźnienie, trudności z mową lub ubogie słownictwo, niereagowania na swoje imię, nierozumienie poleceń, dziwaczne słownictwo (wymyślanie bezsensownych słów), dosłowne rozumienie przenośni czy sugestii (np. powiedzenie przy dziecku „mam urwanie głowy” może skutkować napadem płaczu i paniki);

Stereotypowe wzorce zachowań – upodobanie do nietypowych zabaw i porządkowania (ustawianie zabawek w określonej konfiguracji), ograniczony zakres zainteresowań, przymus kontynuowania bezużytecznych czynności, opór wobec zmian w otoczeniu, preferowanie rutyny i trudności z adaptacją do nowych sytuacji, upodobanie do jednej zabawy lub zabawki;

Jakie są przyczyny występowania autyzmu?

Jednoznaczne przyczyny autyzmu nie są jak dotąd znane. Przyjmuje się, że za wystąpienie tego zaburzenia odpowiadają czynniki genetyczne, a także środowiskowe.

Szczególną uwagę zwraca się na:

• defekty natury neurologicznej (mikrouszkodzenia mózgu i problemy z neuroprzekaźnictwem),
• wiek ojca powyżej 40 lat;
• problemy immunologiczne związane z alergiami (również pokarmowymi);
• niską zdolnością organizmu do detoksykacji;
• a także trudności związane z ciążą i okresem okołoporodowym;
• trudne wydarzenia rodzinie lub zaburzenia więzi rodzicielskich, które mogą wzmacniać objawy.

W ostatnim czasie przyczyny występowania autyzmu lokowane są także w szczepionkach MMR. Najprawdopodobniej łączenie rozwinięcia się tego zaburzenia ze szczepionkami wynika ze zbieżności czasowej pomiędzy szczepieniami i pojawieniem się pierwszych objawów zaburzenia autystycznego. Jak dotąd nie ma jednak badań naukowych potwierdzających tę tezę.

Jak pomóc dziecku z autyzmem?

Najważniejszą kwestią w procesie pomocy osobie z autyzmem jest jego wczesne rozpoznanie i jak najszybsze wdrożenie terapii. Niezwykle ważną rolę odgrywa terapia behawioralna, niekiedy połączona także z rehabilitacją oraz specjalną edukacją. Kładzie się wówczas nacisk na wzmacnianie kompetencji komunikacyjnych dziecka, umiejętności społecznych oraz związanych z zachowaniem i reagowaniem emocjonalnym.
Niekiedy stosuje się także farmakoterapię celem redukcji nasilenia objawów autyzmu, jednak współczesna medycyna nie dysponuje lekami, które byłyby całkowicie skuteczne w terapii osiowych (głównych) objawów tego zaburzenia.

Warto pamiętać również o tym, jak ogromne znaczenie dla dzieci, zarówno rozwijających się typowo, jak i dzieci z zaburzeniami, mają więzi z rodzicami i innymi bliskimi. Bardzo ważne jest to, by w toku terapii stworzyć dziecku poczucie bezpieczeństwa oparte na akceptacji i nieustannym wsparciu, co może być niezwykle pomocne w redukcji nasilenia objawów i przyczyniające się do poprawy jego funkcjonowania.