Zaburzenia osobowości – OSOBOWOŚĆ PARANOICZNA

Trochę zaniedbałam wpisy na temat osobowości i jej zaburzeń, ale dzisiaj nadrobię. Zapoznam Was trochę bliżej z kolejnym typem osobowości. Gotowi?

Pewien 40-letni robotnik budowlany jest przekonany, że koledzy go nie lubią i obawia się, iż może ulec wypadkowi przy pracy, gdy ktoś celowo spowoduje osunięcie się rusztowania.

Jego podejrzenie wynika z niedawnego nieporozumienia podczas przerwy obiadowej, kiedy zwrócił koledze uwagę, że ten pierwszy wymknął się na rusztowanie. Potem obserwował swojego nowego „wroga”, śmiejącego się z innymi robotnikami i zastanawiał się, czy nie naśmiewają się z niego.

Miał ochotę zażądać wyjaśnień, ale doszedł do wniosku, że cała sprawa może być wytworem jego wyobraźni i że przysporzyłby sobie jeszcze więcej kłopotów.

Pacjent sam mówi mało, pełen napięcia siedzi na krześle i szeroko otwartymi oczyma uważnie śledzi każdy ruch w pokoju. W pytaniach prowadzącego wywiad dopatruje się podtekstów, czuje się krytykowany i wyobraża sobie, że lekarz trzyma stronę jego kolegów z pracy. Nie pozostawia cienia wątpliwości, że nie zgłosiłby się do kliniki, gdyby nie potrzebował leków nasennych.

Jako dziecko był samotnikiem – obawiał się, że inne dzieci utworzą paczkę i będą dla niego niedobre. Uczył się słabo, ale winił za to nauczycieli, którym zarzucał, że wolą dziewczęta albo lizusów. Zrezygnował ze szkoły i od tego czasu uczciwie i ciężko pracuje jako robotnik, ale czuje, że nigdy nie będzie sprawiedliwie traktowany. Jest przekonany, że dyskryminują go za jego katolicyzm, ale nie ma na to przekonujących dowodów. Stosunki z szefami i kolegami układają się źle. Nie lubi dowcipów i najlepiej się czuje, kiedy może pracować w pojedynkę i sam jeść lunch. Wiele razy zmieniał pracę, ale nigdzie nie zagrzał miejsca, ponieważ czuł się źle traktowany.

Pacjent odnosi się z rezerwą do rodziny i jest bardzo wymagający. Dzieci zwracają się do niego per Pan i wiedzą, że gdy ojciec jest w pobliżu, lepiej siedzieć jak mysz pod miotłą. W domu nie umie być bezczynny i ciągle zajęty jest jakąś pracą. Nie lubi przyjmować gości, a gdy żona wychodzi do znajomych, nie może znaleźć sobie miejsca.

OSOBOWOŚĆ PARANOICZNA – Podejrzliwość i brak zaufania do innych, tendencja do postrzegania siebie jako człowieka bez skazy i wad, wyczulenie na spodziewane ataki ze strony innych (fizyczne i psychiczne).

Pacjenci z paranoicznym zaburzeniem osobowości, przejawiają perwersyjną wręcz podejrzliwość i nieufność względem otoczenia. Takie osoby uważają się za doskonałych, a winą za własne błędy i niepowodzenia, obarczają innych. Czasem do tego stopnia, że zarzucają im celowość działań przeciwko nim. Nieustannie spodziewają się, że zostaną oszukani, wciąż szukają dowodów na potwierdzenie swoich podejrzeń i nie akceptują faktów, które temu przeczą. Często dręczą ich wątpliwości dotyczące lojalności ich przyjaciół, co wywołuje niechęć i znacznie ogranicza zaufanie. Bywają przewrażliwieni, doszukują się podtekstów wymierzonych przeciwko nim, w każdej niewinnej rozmowie. Często chowają urazę i niewiele trzeba, by zareagowali agresją.

Warto wiedzieć, że pacjenci z osobowością paranoiczną niezwykle rzadko bywają jednocześnie psychotyczni, co oznacza, że zachowują normalny kontakt z rzeczywistością. Przesadna podejrzliwość i brak zaufania do innych, sprawia, że ludzie o osobowości paranoicznej przeżywają wiele trudności i przykrości w kontaktach międzyludzkich i pozostają w ciągłej czujności w oczekiwaniu ataków ze strony innych.

Zaburzenia osobowości, w zależności od rozpoznania, leczy się psychiatrycznie przy pomocy leków np. przeciwpsychotycznych i równolegle psychoterapeutycznie, gdzie pacjent uczy się nowych schematów zachowania i radzenia sobie w sytuacjach społecznych.

Pamiętajcie, że część cech zaburzeń osobowości jest taka sama, jak w przypadku innych zaburzeń lub problemów psychicznych, dlatego zanim zdiagnozujecie u siebie jakąkolwiek nieprawidłową osobowość, a macie obawy, że tak jest – skontaktujcie się z psychiatrą i psychologiem. Sami wiecie pewnie najlepiej, że gdy wpiszecie w Google “ból gardła – przyczyny”, to po głębszej analizie linków, które wyskakują można dojść do raka mózgu, ciąży, problemów z jelitami i ospy wietrznej.

Traktujcie moje wpisy z rozwagą i raczej jako ciekawostki i poszerzenie wiedzy. Nie jak wizytę u lekarza, który da Wam prawidłową i jednoznaczną diagnozę.

[divider] [/divider]

Poprzedni wpis znajdziecie TUTAJ.

Źródła:

Carson, Robert. C. Psychologia zaburzeń vol. 1. Człowiek we współczesnym świecie. Wyd. GWP (2003).

Bilikiewicz, Adam. (red.) Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL (2006).