Gdy czerwony staje się znienawidzonym kolorem-erytrofobia

Fobie należą do zaburzeń lękowych, których głównym objawem jest dysfunkcjonalny lęk przed danymi sytuacjami, przedmiotami czy zjawiskami. Występowanie fobii oznacza często unikanie jej przedmiotu, pomimo świadomości danej osoby o irracjonalności tego lęku. Obiekty będące źródłem tych odczuć z reguły nie są niebezpieczne i nie stanowią realnego zagrożenia dla tej osoby. Wśród najbardziej znanych fobii wyróżnia się między innymi: społeczną, agorafobię (lęk przed otwartą przestrzenią), awiofobię (lęk przed lataniem samolotem), a także erytrofobię (lęk przed czerwienieniem się), będącą tematem tego artykułu.

Kilka słów o erytrofobii

Erytrofobia to lęk przed czerwienieniem się, a niekiedy także czerwonymi przedmiotami. Wiąże się ona ściśle z wystąpieniami publicznymi, które powodują u tych osób obecność rumieńców, skutkujących poczuciem wstydu. Czerwienienie się może występować nie tylko na twarzy, ale i w okolicach szyi, dekoltu czy dłoni. W niektórych przypadkach obserwuje się także współwystępowanie ataków paniki, przyspieszonej akcji serca, trudności z nabieraniem powietrza, problemów ze strony układu pokarmowego czy drżeń ciała. Osoby te mogą unikać sytuacji związanych z ekspozycją społeczną, rezygnując również z kontaktów towarzyskich.

Jaki mechanizm powoduje występowanie erytrofobii i jakie są jej przyczyny?

Z psychologicznego punktu widzenia za powstawanie erytrofobii odpowiada mechanizm błędnego schematu odczuć i zachowań przypominający bezkreśnie toczące się koło. Osoba cierpiąca na ten rodzaj fobii zdaje sobie sprawę z pojawiających się u niej rumieńców w sytuacji ekspozycji społecznej. Czując ogromny lęk przed pojawieniem się go, zaczyna odczuwać wstyd, który potęguje występowanie u niej niepokoju, strachu czy frustracji. To z kolei skutkuje nasileniem się zaczerwienienia twarzy.

Wśród przyczyn występowania tej fobii wyróżnia się przede wszystkim lęk przed oceną ze strony innych. To z kolei ma związek z niską samooceną i brakiem pewności siebie, które powodują poczucie nieadekwatności i niechęci do wystąpień publicznych. 
Warto nadmienić także, że na istnienie tej fobii w życiu dorosłym mogą mieć wpływ doświadczenia z dzieciństwa, w których ekspozycja społeczna jest wyjątkowo trudnym przeżyciem. Bycie wówczas wyśmianym lub zaznając porażki właśnie w tej materii, może wiązać się z traumą i stanowić konsekwencję w dorosłości w postaci erytrofobii.

Warto zaznaczyć, że czerwienienie się występujące w erytrofobii i będące jej podłożem może mieć swoje źródło w niewłaściwym działaniu układu współczulnego, co warto wziąć pod uwagę przystępując do leczenia tej fobii.

Czym skutkuje erytrofobia?

Erytrofobia, tak jak każde zaburzenie lękowe i fobia, może wiązać się z nieprzyjemnymi i ograniczającymi konsekwencjami dla życia danej osoby.

Jednym z kluczowych następstw występowania erytrofobii jest chęć ucieczki i unikania kontaktów społecznych. To z kolei znacząco wpływa na życie towarzyskie powodując występowanie w relacjach dystansu bądź rozluźniając je. Zdarza się i tak, że osoby cierpiące na erytrofobię całkowicie rezygnują z podejmowania życia towarzyskiego. Może wiązać się to z izolacją, a w niektórych przypadkach być powodem rozwinięcia się fobii społecznej.

Kolejnym skutkiem występowania erytrofobii może być także niechęć do podejmowania aktywności zawodowej, która ściśle łączy się z oceną przez innych. W efekcie osoby te mogą stopniowo rezygnować z życia zawodowego, ale i osobistego z powodu lęku przed prezentowaniem własnych poglądów czy przemyśleń, które mogą spotkać się z niezgodą lub krytyką.

Jak pokonać erytrofobię?

Zaburzenia lękowe, w tym fobie, z całą pewnością mogą stanowić ograniczenie dla życia osoby, która na nie cierpi. Wówczas warto zgłosić się po pomoc do specjalisty – psychologa, psychoterapeuty, bądź psychiatry.

Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia erytrofobii jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, która w swoich strategiach pomocowych dysponuje narzędziami do radzenia sobie z mechanizmem błędnego koła odpowiedzialnego za powstawanie fobii.

Wartym podkreślenia jest także fakt, że niekiedy erytrofobia ma swoje przyczyny w zaburzeniach pracy układu współczulnego, co rozwiązywane jest poprzez leczenie farmakologiczne. Podaje się wówczas β-blokery stosowane w leczeniu chorób układu krążenia. W skrajnych przypadkach wykorzystuje się także metodę operacyjną, która polega na zablokowaniu fragmentu nerwu współczulnego odpowiadającego za występowanie czerwienienia i pocenia się.

Zarówno psychoterapia, jak i pomoc medyczna mogą być wsparciem dla osób cierpiących na erytrofobię. Należy pamiętać jednak o tym, że fobie mają swoje najistotniejsze źródło w przyczynach psychologicznych, a druga ze wspomnianych metod pomocy powinna stanowić uzupełniającą formę wsparcia w leczeniu tego zaburzenia.