Gdy taty nie ma

Faktem jest, że w dzisiejszych czasach coraz mniej dbamy czy walczymy o relacje i wybieramy radykalne (nierzadko także uzasadnione) rozwiązania.

Coraz częściej decydujemy się na rozwody, separacje lub inne układy pozostające w sprzeczności z obiegową i stereotypową formą rodziny. W sytuacji, gdy są w niej również dzieci, może dojść do tego, że ich kontakt z ojcem nieco się rozluźni, a nawet całkowicie zaniknie.

Przyczyn takiego obrotu spraw może być wiele. Nie bez znaczenia jest jednak fakt, że najczęściej w wyniku rozwodu, to matce przysługuje opieka nad dzieckiem. Już samo to może radykalnie zmienić relację z ojcem, chociażby z uwagi na występującą mniejszą częstotliwość i intensywność kontaktów.

Rola ojca

O tym, jak niebagatelną rolę dla rozwoju dziecka ma jego relacja z tatą pisałam w artykule z okazji Dnia Ojca. Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z powagi konsekwencji, jakie niesie za sobą brak tej relacji w życiu młodego człowieka, i jak rzutuje to na jego życie w dorosłości.

Brak ojca w życiu dziewczynki i młodej kobiety

W przypadku dziewczynek relacja ta uczy wiary w siebie oraz akceptacji, poczucia akuratności i kompetencji do osiągania wymarzonych przez nią celów. Brak kontaktu może skutkować poczuciem samotności, brakiem własnej wartości i wewnętrznej pustki. Może im się wydawać, że to właśnie ich defekty były przyczynkiem do odrzucenia ze strony ojca.

Dziewczynki wychowujące się bez ojców mogą mieć trudności w rozwijaniu i okazywaniu kobiecej wrażliwości i innych cech typowych dla rozwijającej się roli płciowej.

Relacja ta uczy zaufania, stanowi źródło bezpieczeństwa, a brak kontaktu może mieć duże znaczenie w kształtowaniu jej późniejszych więzi z mężczyznami. Często budowane związki są nietrwałe z uwagi na trudność w okazywaniu uczuć, możliwą oziębłość emocjonalną i stały brak zaufania do partnera.

Starając się zbudować we własnej wyobraźni ojca, mogą go idealizować bądź tworzyć jego negatywny i krytyczny obraz. W pierwszej sytuacji mogą właśnie takiego ideału poszukiwać dobierając partnera życiowego, a jednocześnie, by sprostać oczekiwanym wymogom owego ideału dążyć do perfekcji we wszystkim, co robią. Wówczas mogą pojawić się zaburzenia, z których szczególnie częstym jest anoreksja. W przypadku negatywnego obrazu ojca, młode kobiety mogą odczuwać niechęć do mężczyzn i nie darzyć ich zaufaniem, o czym pisałam wyżej.

Brak ojca w życiu chłopca i młodego mężczyzny

U chłopców nieobecność ojca może skutkować brakiem odpowiedniego wzorca do naśladowania. Może on wówczas szukać takiego na zewnątrz, czyli wśród rówieśników. W takiej sytuacji wzrasta prawdopodobieństwo podejmowania przez niego zachowań ryzykownych, takich jak kradzieże, zażywanie narkotyków czy innych używek.

Obecność ojca to także pomoc w identyfikacji i poznaniu samego siebie przez chłopca. Bardzo ważny jest tutaj również aspekt rozwoju chłopca na poziomie seksualnym i w relacjach z kobietami, w których ojciec stanowi autorytet funkcjonowania. Tata wskazuje również, że męskość to nie tylko hardość i surowość, ale i troska oraz wspieranie najbliższych i pomaganie słabszym.

Niekiedy matki, chcąc zrekompensować brak obecności ojca, mogą nadmiernie opiekować się swoimi synami, co może przynieść negatywne skutki dla rozwoju ich osobowości jako mężczyzny. Nierzadko zdarza się i tak, że buduje to w młodym chłopcu poczucie odpowiedzialności za matkę i konieczności przejęcia obowiązków, które nie są wykonywane przez ojca. To z kolei może wprawiać młodego mężczyznę w poczucie winy w sytuacji zakładania własnej rodziny, a siłą rzeczy zmianą formy relacji z matką, co może rzutować na jego kontakty w małżeństwie. Zostając ojcem, może on zwyczajnie nie wiedzieć jak nim być.

Słowo klucz: równowaga

Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z tego, że brak któregokolwiek rodzica w dorastaniu młodego człowieka ma ogromne znaczenie dla tego procesu. Może się ono objawiać w wielu sferach jego dalszego życia, a fakt jego wystąpienia nigdy nie pozostaje całkowicie obojętnym. Warto jest zadbać o to, by dziecko zdawało sobie sprawę z sytuacji, w jakiej się znalazło i nie powinno się ukrywać przed nim kwestii dotyczących ojca. Należy z nim rozmawiać, zapewnić mu wsparcie i poświęcać mu tyle uwagi, ile potrzebuje. Istotne jest jednak, aby pamiętać, że, jak każde dziecko, potrzebuje przestrzeni dla siebfeatrie, poczucia wolności, bowiem nadmierna troska ze strony matki może prowadzić nawet do uzależnienia się od niej lub chęci wyswobodzenia się z jej przysłowiowych ramion.

Chodzi, więc o to, by starać się zminimalizować skutki nieobecności ojca z jednoczesnym uwzględnieniem potrzeb młodego człowieka tak, by umożliwić mu harmonijny rozwój o otoczeniu miłości i akceptacji.