Wyjątkowa wrażliwość 
- zaleta czy kłopot?

Pojęcie „wrażliwości” można rozumieć wielorako. Z całą pewnością wyróżniamy co najmniej dwa jej rodzaje – wrażliwość emocjonalną i sensoryczną.

Wrażliwość emocjonalna jest w dużej mierze pokrewna z tematem inteligencji emocjonalnej. Są to kompetencje człowieka, które pozwalają mu na rozpoznawanie własnych i cudzych stanów emocjonalnych, samoregulację w tym kontekście i umiejętności radzenia sobie ze swoimi i cudzymi emocjami.

Wrażliwość sensoryczna jest to zdolność do reagowania na mało stymulujące bodźce sensoryczne (zapach kwiatów czy hałas pochodzący z ulicy).

Czy to wrażliwość czy już nadwrażliwość?

Czasami zdarza się, że pewnych ludzi cechuje ponadprzeciętna wrażliwość, co może być przesłanką do rozważenia hipotezy o występowaniu objawów charakterystycznych dla WWO, czyli Wysoko Wrażliwych Osób.

Wysoko Wrażliwe Osoby zupełnie inaczej odbierają docierające do nich bodźce i inaczej ich doświadczają. Bodźce stanowią dla nich dużo silniejsze doświadczenie zmysłowe niż u reszty ludzi, z uwagi na specyficzną pracę neuronów u tych osób. To z kolei przekłada się także na ich zachowanie, niekiedy postrzegane przez innych jako dziwaczne lub nieadekwatne.

Jakie są typowe cechy Wysoko Wrażliwych Osób?

WWO często uznawane są za przewrażliwione na swoim punkcie marudy. Są to ludzie introwertyczni, lubujący się w samotności, a często także wycofujący się z kontaktów interpersonalnych.

Zdarza się, że osoby te mają problemy z koncentracją uwagi i tendencję do rozpraszania się, co wpływa także na czerpanie przez nich przyjemności ze spotkań towarzyskich. Tak, jak wspomniałam wyżej, zdecydowanie potrzebują czasu wolnego, który mogą spędzać sami. Warto zaznaczyć także, że osoby te często martwią się o innych, co niekiedy może wiązać się z sennością lub zajadaniem trudnych emocji. Wśród objawów somatycznych mogą występować częste bóle głowy, żołądka czy pleców.

Jedną z badaczek zajmujących się WWO jest Elaine Aron, która skonstruowała obraz tych osób opisany skrótem „DOES”.

D – osoby te skłonne są do głębokich refleksji i analiz. Lubią wielokrotnie zastanawiać się nad danymi rzeczami i mają tendencję do dogłębnych przemyśleń;

O – nadmierne przeżywanie i doświadczanie emocji i świata prowadzące do przeciążenia i zmęczenia;

E – koncentrowanie się na silnych przeżyciach (własnych i cudzych), co może powodować przytłoczenie emocjonalne i być destrukcyjne.

S – ponadprzeciętna wrażliwość sensoryczna i intensywne odbieranie bodźców zewnętrznych.

O korzyściach i trudnościach WWO

Wrażliwość tak, jak i każda inna cecha, może być zaletą i pomagać nam w życiu, ale może także nieść za sobą pewne trudności. Tak samo wygląda to w przypadku wysokiej wrażliwości.

Wśród korzyści, jakie ze swojej charakterystyki, czerpią Wysoko Wrażliwe Osoby jest na pewno uważność, sumienność i dokładność. Wyczulenie na szczegóły, skrupulatność i koncentrowanie się na „tu i teraz” mogą być pomocne w pracy i sprzyjać precyzji wykonywanych przez nich zadań. Osoby te z całą pewnością są także empatyczne i wrażliwe na los innych, co może z kolei ułatwiać im proces nawiązywania relacji i ich podtrzymywania.

Tak, jak wspomniałam, istnieją także wady funkcjonowania jako Wysoko Wrażliwa Osoba. Przez swoje ponadprzeciętne wyczulenie na bodźce sensoryczne osoby te mogą zdecydowanie trudniej znosić ich rzeczywiście nadmierną intensywność. Hałas, który ciężko znoszą także przeciętne osoby, dla WWO będzie nie do zniesienia, co wiąże się z dużym cierpieniem, a także niezrozumieniem przez innych ludzi.

Warto dodać także, że z uwagi na intensywność odbieranych bodźców, osobom tym trudno pominąć te, które nie są w danym momencie ważne. Może wówczas zdarzyć się tak, że dochodzi do problemów z koncentracją uwagi i pojawiać może się tzw. natłok myśli charakteryzujący się myśleniem jednocześnie o wielu rzeczach, co w konsekwencji prowadzi do przeciążenia poznawczego i ogólnego zmęczenia. To z kolei może skutkować unikaniem przez te osoby sytuacji, które są wysoko stymulujące i „pełne wrażeń”, co wiąże się także z wycofaniem z życia towarzyskiego.

Jestem WWO – co dalej?

Jeśli na podstawie powyższego opisu dostrzegasz u siebie pewne cechy charakterystyczne dla WWO, warto byś zadbał i pomyślał o sobie. Wsłuchaj się w siebie…

• jeśli potrzebujesz pobyć sam – spędź dzień sam;
• jeżeli czujesz się zmęczony i „przebodźcowany” – poświęć wieczór na słuchanie relaksującej muzyki, długą kąpiel lub medytację;
• wysypiaj się i odpoczywaj tyle, ile potrzebujesz;
• bądź w kontakcie ze swoimi przeżyciami – obserwuj i notuj je, wyciągaj wnioski;
• przygotuj sobie plan działania, który możesz podjąć w sytuacji, która jest dla Ciebie przytłaczająca (https://psycholog-pisze.pl/download/plan-kryzysowy/);
• pamiętaj o tym, jak ważna jest empatia, ale i o tym, że nie jesteś odpowiedzialny za czyjeś myśli czy przeżycia.

Warto wiedzieć o tym, że specyfika WWO nie oznacza zaburzenia psychicznego. 
Wysoka wrażliwość to cecha, która odróżnia te osoby od innych, jednak nie jest ona uznawana za nieprawidłowość czy anomalię. Z cechy tej można czerpać korzyści, jednak może ona także przysparzać trudności w funkcjonowaniu w wielu sferach życia. Istotną kwestią jest to, by w przypadku znaczącego dyskomfortu czy cierpienia zgłosić się po pomoc do specjalisty – psychologa lub psychoterapeuty.