Zasady wsparcia
Ilość wiadomości, jakie otrzymałam po opublikowaniu ostatnich tekstów na temat tego, co mówić i czego nie mówić osobom z zaburzeniami oraz jak to jest być z kimś chorym na depresję, skłoniła mnie do napisania kolejnego tekstu w podobnej tematyce.
Chciałabym, byście nie sugerowali się tym, że dotyczy on jakichś konkretnych zaburzeń psychicznych. Te wszystkie zasady można (a nawet się powinno) zastosować, tak naprawdę, do każdej choroby. Tej somatycznej także.
Punkty opracowałam na podstawie pracy Rexa Dickensa z grupy wsparcia dla bliskich osób chorujących na schizofrenię.
Jeśli ktoś Ci bliski choruje, te punkty mogą być warte wydrukowania i zapamiętania.
- Nie wyleczysz ŻADNEJ choroby za swojego bliskiego.
- Bez względu na Twoje wysiłki, objawy mogą ustępować lub się pogarszać.
- Jeśli zaczynasz czuć żal, rozgoryczenie, a nawet odrazę do bliskiego – oznacza to, że dajesz od siebie za dużo.
- Osobie chorej jest tak samo trudno zaakceptować chorobę, jak jej bliskim.
- Bezgraniczna akceptacja choroby może być pomocna, ale nie masz absolutnie obowiązku tego robić. To zrozumiałe, że nie każdy objaw jesteś w stanie przyjąć bez buntu.
- Jeśli choroba wiąże się z zaburzonym obrazem rzeczywistości lub omamami, pamiętaj, że to nie odejdzie po zracjonalizowaniu, ale wciąż, każdy objaw, warto przedyskutować z chorym.
- Możesz się bardzo wiele nauczyć nie tylko o chorobie i bliskim, ale także o sobie.
- Naucz się oddzielać osobę od zaburzenia. Kochaj człowieka, nawet jeśli nienawidzisz choroby każdym nerwem swojego ciała.
- Naucz się oddzielać efekty uboczne leków od samej choroby i przede wszystkim od chorego.
- To nie jest w porządku, że siebie zaniedbujesz. Ty także masz potrzeby i pragnienia.
- Szanse na to, że zachorujesz, jeśli jesteś np. dzieckiem lub rodzeństwem chorego (w zależności od choroby) wynoszą np. ok 10-14% przy schizofrenii i ok 33% przy depresji. Obserwuj także siebie.
- Szanse na to, że zachorują Twoje dzieci (np. na schizofrenię) wynoszą około 2-4%, przy 1% zachorowań w populacji generalnej.
- Choroba członka rodziny, to nie jest powód do wstydu, chociaż niestety, rzeczywistość pokazuje, że możesz się spotkać z dyskryminacją i odrzuceniem w społeczeństwie.
- To nie jest niczyja wina.
- Nie zapominaj o swoim poczuciu humoru.
- Konieczna może się okazać rozmowa o tym, co czujesz do chorego i przewartościowanie Waszej relacji emocjonalnej.
- Konieczne może okazać się przeanalizowanie i zweryfikowanie swoich oczekiwań wobec chorego i wobec Waszego związku.
- Sukces w walce z chorobą dla każdego może wyglądać inaczej. Nie sugeruj się postępami innych.
- Zrozum, jak wielkÄ… odwagÄ… jest codzienne zmaganie siÄ™ Twojego bliskiego z chorobÄ….
- Twój bliski ma swoją własną drogę życiową do przebycia. Ty także.
- Ciągłe rozmowy o przetrwaniu i wyleczeniu zabijają życie emocjonalne. Opieraj się temu.
- Niemożność rozmawiania o uczuciach sprawi, że utkniesz w miejscu.
- Relacje rodzinne mogą być w dużym nieładzie w związku z chorobą bliskiego. Zaakceptuj to i nie naciskaj na nic.
- Najczęściej to najbliżsi pod względem pokrewieństwa lub płci, stają się emocjonalnie zagubieni, a koniec końców może to doprowadzić do kłótni, rozstań, rozwodów czy całkowitego zerwania kontaktów z chorym.
- Żal związany z chorobą np. rodzeństwa, wiąże się z tym, co miałeś (fajną relację) i straciłeś.
- Po zaprzeczeniu, targowaniu się, depresji i gniewie, przychodzi akceptacja. Dodatkowym zyskiem w zrozumieniu choroby jest współczucie.
- Zaburzenia psychiczne i fizyczne są po prostu częścią życia. Czasem dziwnego, czasem przerażającego, ale wciąż naszego życia.
- Postaraj się odrzucić neurotyczne cierpienie, które sam sobie dokładasz.
- Zaburzenie psychiczne nie znajduje się na kontinuum zdrowia psychicznego. To choroba mózgu.
- Samą rozmową nie da się wyleczyć ŻADNEJ choroby, jednak należy pamiętać o tym, że wsparcie psychiczne i/lub psychologiczne może być niezwykle pomocne.
- W czasie trwania choroby objawy mogą się zmienić, mimo tego, że diagnoza pozostaje taka sama.
- Zaburzenie może być czasowe, z epizodami poprawy, remisji i ponownego zapadania na zaburzenie. I nie ma to związku z Twoimi nadziejami lub zachowaniami.
- Masz prawo prosić o diagnozę i wyjaśnienie jej od profesjonalistów, byś wiedział z czym się zmaga Twój bliski.
- Niektóre choroby, jak np. schizofrenia, to raczej zbiór różnych zaburzeń, niż jedno konkretne.
- Identyczne diagnozy wcale nie muszą oznaczać identycznych przyczyn, objawów czy sposobów leczenia.
- Dziwne czy dziwaczne zachowania to najczęściej objaw choroby. Nie bierz tego personalnie.
- Masz prawo zadbać o swoje bezpieczeństwo. To fizyczne oczywiście także.
- Nie bierz na swoje barki całego ciężaru związanego z chorobą bliskiego.
- Nie jesteś pracownikiem społecznym ani lekarzem. Pamiętaj o tym i nie zmieniaj swojej roli syna/siostry/męża na kogoś, kim nie jesteś.
- Chorzy, bliscy i specjaliści – wszyscy mają wzloty i upadki, gdy zmagają się i pomagają w zaburzeniach psychicznych. To zupełnie normalne.
- Wybacz sobie i innym błędy, które popełnili. Wszyscy je popełniamy.
- Psychiatrzy i psychologowie są szkoleni do tego, by pomagać w zaburzeniach psychicznych.
- Jeśli nie możesz zadbać o siebie – nie zadbasz też o innych.
- Możliwe, że kiedyś w końcu wybaczysz swojemu bliskiemu, że ma zaburzenie psychiczne.
- Potrzeby chorego nie zawsze sÄ… na pierwszym miejscu.
- To niezwykle ważne, by ustalić zdrowe i jasne granice i się ich trzymać.
- Naucz się najwięcej ile tylko możesz na temat zaburzeń psychicznych.
- Jeśli masz problem, by wspierać członka swojej rodziny, może pomocne będzie dla Ciebie wspieranie kogoś innego np. w grupach wsparcia?
- To, że chory ma ograniczone możliwości, nie oznacza, że nie możesz od niego niczego wymagać.
- Nie bój się pytać o to, czy Twój bliski chce sobie zrobić krzywdę.
- Możesz nieświadomie odreagowywać sytuację w domu na innych. Miej to na uwadze.
- Jesteś odpowiedzialny za SWOJE emocje. To zupełnie normalne czuć złość, smutek, lęk, niepewność itp.
- Jeśli chory tego potrzebuje – pozwól mu zaprzeczać chorobie. Poszukaj innych osób, z którymi możesz o tym porozmawiać.
- Pamiętaj, że nie jesteś sam. Dzielenie się emocjami działa bardzo wyzwalająco i oczyszczająco.
- Posiadanie w rodzinie chorego psychicznie może być traumatycznym przeżyciem. I jeśli nie znajdziesz dla siebie odpowiedniej pomocy – zapłacisz za to wysoką cenę.
Zadbaj o siebie. Potem o chorego. Pamiętaj o tych zasadach. To ważne. Ty jesteś ważny.
