10 typów toksycznych ludzi. Czy jesteś jednym z nich?
Sam koncept toksyczności może wzbudzać wątpliwości, ale według psychoterapeutki Jodie Gale osoba toksyczna to taka, która przejawia zachowania negatywne, niezdrowe, wyniszczające i krzywdzące dla drugiego człowieka. I mimo, iż wielu tzw. toksycznych ludzi jest mocno zaślepionych i nieświadomych swoich zachowań, to jednak ogromna większość z nich, to zagubione, skrzywdzone, smutne, z wiecznym poczuciem krzywdy osoby, które toczą jakieś swoje wewnętrzne wojny z demonami. Nie oznacza to, że musimy wszystko tolerować, ale może następnym razem uda Wam się spojrzeć na „toksyka” innym, łaskawszym okiem. Albo na siebie.
Poniżej kilka przykładów osób uznawanych za toksyczne. Rozejrzyj się dookoła i zastanów czy ktoś taki się przy Tobie kręci. A może Ty jesteś takim typem szkodliwym dla innych?
TYP ZAZDROSNY. Zazdrość bardzo szybko może stać się toksyczna, ale musimy pamiętać, że w niskim natężeniu, jest to emocja naturalna i zdrowa. Oczywiście nie jest to coś super-extra, ale odrobina zazdrości od czasu do czasu, nie czyni nikogo osobą toksyczną.
Zazdrość to dosyć złożona emocja i może wynikać z bardzo wielu innych uczuć. Zwykle jest to brak pewności siebie, poczucia odrzucenia, samotności, lęku. Zazdrość staje się toksyczna, gdy ludzie wyobrażają sobie potencjalnie możliwe sytuacje i przekładają je na rzeczywistość. To bardzo szkodliwe i krzywdzące dla dowolnej relacji, bo sprawia, że zazdrośnik tworzy fałszywe historie, w które mocno wierzy, co jest krótką drogą do kontrolowania i zaborczości.
TYP NARCYSTYCZNY. Za każdym razem, gdy ktoś usilnie nie potrafi patrzeć dalej, niż czubek swojego nosa, możemy mówić o zachowaniu toksycznym. I o ile oczywiście dbanie o siebie i swoje potrzeby jest niezbędne, by zdrowo i szczęśliwie żyć, o tyle zaabsorbowanie tylko i wyłącznie sobą już fajne nie jest.
Problem z narcystycznym zachowaniem jest taki, że zwykle prowadzi do braku taktu, wyrozumiałości i szacunku. A bez szacunku to już krótka droga do tego, byśmy poczuli się mali, nic niewarci i pełni zwątpienia. KAŻDY, kto sprawia, że drugi człowiek się tak czuje jest toksyczny. Zdrowe relacje, przyjaźnie powinny opierać się na wsparciu, poczuciu bycia kochanym, szanowanym i zaopiekowanym.
Narcyzm często pojawia się w warunkach zawodowych wśród szefów, menadżerów i kolegów z pracy.
TYP MANIPULUJĄCY. Manipulacja innymi, to bardzo często odbicie czystego egoizmu i zarozumialstwa. Taki człowiek szuka jedynie własnej satysfakcji i zysku, zupełnie pomijając czujesz uczucia. I tak jak w przypadku narcyza, takie zachowanie może prowadzić do wielu nieporozumień i braku szacunku.
Problem w tym, że manipulację czasami trudno jest zauważyć, bo ma tendencję do ukrywania się pod powłoczką przyjaźni. Ale wyczujesz, że jest coś nie tak, gdy zastanowisz się czy manipulator:
- wciąż i wciąż prosi o jakieś przysługi?
- wścieka się, gdy mówisz „nie” i stawiasz racjonalne granice?
- próbuje Cię przekupić tym, co lubisz, po to, byś coś dla niego zrobił?
Te zachowania są bardzo toksyczne i prędzej czy później, wyssą z Ciebie resztki energii.
TYP WYKORZYSTUJĄCY/UŻYWAJĄCY DRUGIEGO CZŁOWIEKA. To nieco inna odmiana manipulacji, bo nie zawsze jest w pełni wyrachowana i zdarza się, że nie jest intencjonalna. „Używacz”, stworzy z Tobą relację, by użyć Cię, jako źródło czegoś, a nie by stworzyć ciepłą i wartościową relację. W pracy czy w szkole, ten typ zazwyczaj odzywa się do Ciebie tylko, gdy potrzebuje spisać pracę domową albo byś zrobił za niego jakieś zadanie, ale ma gdzieś, jak się czujesz, co u Ciebie i czy nie poszlibyście razem na kawę.
To toksyczne, bo nie tylko Ce męczy, ale jasno pokazuje, że jesteś w jego życiu tylko po to, by można było Cię wykorzystywać i mieć z tego jakieś profity. A Ty doskonale wiesz, że relacje powinny opierać się na wzajemnym szacunku i traktowaniu człowieka dobrze za to, jaki jest, a nie za to, ile możemy na nim zyskać.
DRAMA QUEEN/DRAMA KING. Ten typ toksycznego zachowania może się objawiać na dwa sposoby. Ktoś albo wciąż kreuje jakieś dramy i ciężkie sytuacje, albo wciąż jest w nie wciągany. Obie wersje są tak samo toksyczne.
Jeśli ktoś jest notorycznym plotkarzem i wciąż podgrzewa atmosferę, zwykle w ten sposób próbuje ukryć brak pewności siebie, kompleksy. To kiepski, ale jednak, sposób na zwrócenie na siebie uwagi, który może zrujnować wartościowe przyjaźnie i związki. Król/owa dramatu i gównoburzy jest bardziej zainteresowany tym, by ludzi wokół siebie sprowadzić do gleby i zniszczyć, niż pracować nad sobą, rozwijać się i tworzyć zdrowe relacje.
Podobnie jest z tymi, którzy wciąż i wciąż wkręcają się w różne historie. To też jest toksyczne, nawet jeśli dana osoba sama ich nie wywołuje. Najczęściej osoby te lubią dyskutować o czyichś wadach i potknięciach próbując w ten sposób znacząco zniszczyć ich postrzeganie samych siebie. Do każdej sytuacji podchodzą bardzo szczegółowo i analitycznie, a to absolutnie nie jest zdrowe, gdy wciąż czujemy się jak pod mikroskopem.
TYP OSĄDZAJĄCY/KRYTYKUJĄCY. To zdecydowanie nie jest najlepsze towarzystwo. I oczywiście nie twierdzę, żebyśmy nigdy przenigdy nie spodziewali się konstruktywnej krytyki czy jakichś sugestii, ale zwracajmy baczną uwagę na ton głosu i motywy.
Doktor psychologii Steven Stosny bardzo intensywnie krytykuje zachowania toksyczne, bo to bardzo znacząco obniża wartość drugiej osoby i daje permanentne poczucie, że nie jest wystarczająco dobra do jakiejkolwiek relacji. Samoocena też leci na łeb, na szyję, gdy zamiast usłyszeć słowa wsparcia i wskazówki, jak coś w sobie zmienić, to wciąż zalewa się nas samymi negatywami. No nie da się tego długo wytrzymać.
TYP NIEKONTROLUJĄCY WYBUCHÓW EMOCJI. Przebywanie w towarzystwie takiej osoby, która ma ciągłe wybuchy emocjonalne jest toksyczna, bo nigdy nie wiesz, kiedy, jak i na co taki człowiek zareaguje eksplozją. Pozostaje nam siedzenie jak na szpilkach albo raczej na rozżarzonych węglach i lęk przed byciem obok, bo nasze samopoczucie, zdrowie i poczucie jakiejkolwiek wartości, legnie w gruzach.
Ważne jest, byśmy umieli kontrolować swoje emocje (ALE NIE TŁUMIĆ!!!), bo w innym wypadku będziemy je projektować na innych ludzi, a siebie stawiać w roli ofiary. Nie powinniśmy nigdy bać się rozmów z tym, z kim jesteśmy w relacji prywatnej czy zawodowej. Jeśli wciąż czujemy się niewystarczająco dobrzy, nie obwiniajmy się o to. Najprawdopodobniej nie zrobiliśmy absolutnie nic złego. Ich przemoc emocjonalna jest odbiciem kompleksów, lęków, traum, których nie przepracowali i to, niestety, czyni ich osobami toksycznymi.
TYP MAJĄCY GDZIEŚ TWOJE WARTOŚCI. To typ bardzo podobny do narcyza. Nie jest w stanie patrzeć dalej, niż czubek własnego nosa i staje się bardzo kontrolujący to, co dla Ciebie może być istotne. Żadna relacja nie ma prawa wpływać na nas tak, byśmy zapomnieli, kim jesteśmy i co jest dla nas ważne.
TYP, KTÓRY TYLKO STAWIA WARUNKI. Stawianie warunków, czy ultimatum, to zdecydowanie forma kontroli i manipulacji, bo sprawiają, że czujemy, iż cała relacja zależy od tego, jak bardzo dopasujemy się i będziemy wychwalać drugą stronę. Przez to czujemy, że żyjemy pod napięciem, a nasze pomysły i wartości zostały zrównane z ziemią.
Psychologowie twierdzą, że każde ultimatum jest rozumiane jako zagrożenie, wręcz jawna groźba i wycina z relacji miłość i empatię. Zostajemy z poczuciem duszenia się i brakiem poczucia kim aktualnie jesteśmy.
TYP KONKURUJĄCY. We wszystkim. To ten typ osobnika, który słucha Cię tylko dlatego, by móc Ci odpowiedzieć, odszczeknąć, zgasić Cię, zgnieść. To bardzo toksyczne zachowanie, bo czujemy bardzo dotkliwie, że nasze osiągnięcia i radości nie są ani trochę ważne. W każdej relacji istotne jest, by czuć się zaopiekowanym, bezpiecznym i docenionym. Ci, którzy non stop z nami konkurują obniżają naszą wartość.
To najczęściej występujące typy osób toksycznych. Nie ma tutaj podziału na wiek czy płeć, bo nie ma wielkich różnic w tych zakresach.
Jeśli rozpoznajecie kogoś takiego w otoczeniu albo w sobie – czas na zastanowienie się i pracę nad sobą. Już.
*Źródła:
Bayes-Fleming, Nicole. “The Mind-Traps that Lead to Toxic Jealousy”. Mindful. 14 December 2018.
Imafidon, Casey. “10 Types of Toxic People You Should Be Careful Of”. Lifehack. N.d.
Lancer, Darlene. “How Insecurity Leads to Envy, Jealousy, and Shame”. Psych Central. 8 October 2018.
Nazareth, Felicia. “10 Types Of Toxic People To Avoid In Life & Toxic Personality Traits”. Align Thoughts. 18 December 2017.
Perron, Josée. “5 Types of Toxic People Who Will Poison your Path if you Let Them”. You Choose The Way. 26 June 2018.
Stosny, Steven. “What’s Wrong with Criticism”. Psychology Today. 18 April 2014.
Tartakovsky, Margarita. “What’s a Toxic Person & How Do You Deal With One?”. Psych Central. 8 July 2018.
Tartakovsky, Margarita. “Why Ultimatums Are Actually Destructive to Your Relationship”. Psych Central. 8 July 2018.
