O psychoterapii słów kilka…

Psychoterapia jest formą pomocy psychologicznej, której celem jest wprowadzenie zmian w życiu klienta w taki sposób, by poprawić jego samopoczucie i funkcjonowanie w problemowych obszarach życia.

W procesie psychoterapeutycznym niezwykle ważna jest relacja pomiędzy klientem a psychoterapeutą, która buduje podwaliny zaufania i wspomaga efektywność psychoterapii.

Wspomniana forma pomocy psychologicznej znajduje swoje zastosowanie w problemach codziennego życia, ale i w zaburzeniach psychicznych – m.in. w zaburzeniach osobowości, zaburzeniach odżywiania czy też zaburzeniach afektywnych (związanych z nastrojem).



Psychoterapia dzieli się na szkoły reprezentujące różne nurty, a więc podejścia. Różnią się one sposobem wyjaśniania mechanizmów powstawania pewnych zjawisk, technikami i metodami pracy psychoterapeutycznej, a także obrazem relacji klienta z psychoterapeutą.

Nurty psychoterapeutyczne

Jednym z nurtów psychoterapeutycznych jest psychodynamiczny. Kładzie się w nim ogromny nacisk na znaczenie nieświadomych mechanizmów, które rządzą naszymi myślami, emocjami i zachowaniami. Bardzo ważną rolę odgrywają tutaj wczesnodziecięce relacje z rodziną i rodzicami, które według psychoterapeutów psychodynamicznych stanowią o percepcji siebie, innych osób i otaczającego świata.

Podczas psychoterapii bardzo dużą wagę przykłada się do znaczenia relacji psychoterapeutycznej. Rolą terapeuty jest pomóc klientowi w lepszym zrozumieniu i uświadomieniu sobie mechanizmów, poprzez stawianie hipotez i stosowanie technik takich, jak metoda wolnych skojarzeń.

Klienci, którzy zorientowani są na głębsze poznanie samego siebie, zdanie sobie sprawy z mechanizmów i motywów swojego funkcjonowania z pewnością znajdą miejsce do pracy nad sobą właśnie w tym nurcie. Warto jednak pamiętać, że psychoterapia w nurcie psychodynamicznym jest terapią długoterminową, co oznacza, że może trwać nawet kilka lat.

Kolejnym z nurtów jest poznawczo-behawioralny. Głównym założeniem tego podejścia jest to, że nasze myśli mają bezpośredni wpływ na to, jak się czujemy i zachowujemy.

Uważa się, że nasze przekonania powstają na skutek procesu uczenia się i modelowania, przez co utrwalone mogą generować różnego rodzaju objawy, które niekiedy tworzą zaburzenia (np. depresję).

Kluczową kwestią wydaje się być zatrzymanie mechanizmu „błędnego koła” poprzez zmianę myślenia o danym problemie czy konstrukcie. Wśród technik psychoterapeutycznych bardzo często wykorzystuje się tzw. pozytywne przeformułowanie (technika poznawcza), a także eksperymentowanie czy desensytyzację, czyli oswajanie się z bodźcem w przypadku fobii (techniki behawioralne).

Relacja terapeutyczna jest ważna, jednak nie tak kluczowa, jak w przypadku psychoterapii psychodynamicznej. Bardzo duże znaczenie ma tutaj zaangażowanie klienta i sumienność w pracy nad sobą poprzez wywiązywanie się z zadań domowych zadawanych przez terapeutę.

Ten rodzaj psychoterapii szczególnie przypadnie do gustu osobom lubiącym strukturę, osobom zadaniowym i skoncentrowanym na rozwiązaniu konkretnego problemu bądź nastawionym na realizację celu. Istnieje wiele badań dotyczących skuteczności właśnie tego nurtu psychoterapeutycznego i wydaje się, że to właśnie on cieszy się największą efektywnością i finalnymi sukcesami w leczeniu. Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest krótkoterminową i zajmuje od 20 do 40 spotkań terapeutycznych.

Następna to psychoterapia systemowa, która istotną wagę przywiązuje do systemu i interakcji rodzinnych, a także przekazów międzypokoleniowych. Wspomina się również o tym, jak znaczącymi są relacje między członkami rodziny, które determinują przyjmowane role czy też pozycje w rodzinie. Te z kolei determinują pewne mechanizmy związane z funkcjonowaniem tej osoby również poza systemem rodzinnym. Systemowy nurt psychoterapeutyczny skuteczny jest szczególnie polecany w rozwiązywaniu problemów małżeńskich, konfliktów związanych z relacją rodzic-dziecko, a także innych sytuacjach kryzysowych związanych z systemem rodzinnym.

Ostatnim z podejść psychoterapeutycznych, który omówię jest nurt Gestalt. Jego założeniem jest holistyczne ujęcie człowieka, a więc to, by postrzegać go całościowo w sensie cielesnym, duchowym i psychicznym. Bardzo ważne jest to, w jaki sposób postrzegamy siebie i innych, a także rola tych składowych w kreowaniu własnego obrazu naszego życia. W procesie psychoterapeutycznym głównym dążeniem jest odnalezienie i uświadomienie sobie swojej tożsamości poprzez zadawanie sobie pytań takich, jak: „Kim jestem?”, „Do czego dążę?”. Istotą jest tutaj odnalezienie i poznanie siebie samego w gąszczu życia i wzbudzenie wiary w to, że to my jesteśmy autorami swojego życia.

W psychoterapii Gestalt bardzo często stosuje się tzw. technikę pustego krzesła. Dzięki temu klient ma szansę skonfrontować się ze swoimi pragnieniami i potrzebami, a więc uświadomić oraz zwerbalizować swoją tożsamość i uznać jej ważność i wartość do pełnego przeżywania.

Psychoterapia w nurcie Gestalt jest polecana dla osób, które dążą do poznania siebie samego, są otwarte na nowe doświadczenia i chcą pracować nad samoakceptacją. Znajduje swoje zastosowanie także w przepracowaniu problemów takich, jak fobie, depresja czy też zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (np. nerwica natręctw).

Od czego zależy skuteczność procesu psychoterapeutycznego?

Warto wiedzieć, że o skuteczności psychoterapii decyduje wiele czynników, dlatego nie można jednoznacznie stwierdzić tego, który jest najlepszy czy też najskuteczniejszy. Z całą pewnością ogromne znaczenie ma to, z jakim problemem zgłaszamy się na psychoterapię, a także to, jakie motywacje nami kierują. Ważne jest również to, w jakim momencie naszego życia zgłaszamy się z potrzebą otrzymania wsparcia i jakiego rodzaju potrzebujemy na tą chwilę. Wiele zależy również od naszego temperamentu czy osobowości, a także cech psychoterapeuty.

Dobrze jest pamiętać o tym, że jeżeli mamy potrzebę wsparcia psychologicznego, mamy problem, który potrzebuje rozwiązania, to warto podjąć psychoterapię. Jest to dobra forma pomocy. Warto udać się do psychoterapeuty niezależnie od nurtu, który jest aktualnie wiodący. Wielu psychoterapeutów integruje różne podejścia dostosowując formę pomocy do potrzeb klienta.

Prawda jest taka, że każda z metod wnosi do procesu terapeutycznego coś ważnego, jednak każda ma też swoje ograniczenia i pewne braki. Nie należy zapominać o tym, że to właśnie motywacja klienta i ciężka praca w drodze do realizacji celów terapeutycznych jest jednym z ważniejszych determinantów powodzenia procesu terapeutycznego.