Zaburzenia lękowe – FOBIA SPOŁECZNA.
Fobia społeczna została wyszczególniona jako osobny rodzaj fobii dopiero pod koniec lat 60tych ubiegłego wieku. Jej występowanie w populacji szacuje się na 3 do 13%. Jak w przypadku innych zaburzeń lękowych (z wyjątkiem OCD i PTSD), częściej cierpią na nią kobiety.
Osoby z fobią społeczną (FS) odczuwają lęk przed różnego rodzaju sytuacjami, kiedy mogłyby zostać zmuszone do występowania przed innymi ludźmi i starają się takich sytuacji unikać. Najczęściej chodzi o publiczne zabieranie głosu, wygłaszanie referatów, prezentacje, odpowiadanie na pytania itp. Jednak lęk może także dotyczyć takich czynności jak jedzenie w towarzystwie innych, a nawet pisanie, gdy na piszącego ktoś patrzy.
Jeśli osoby z FS są zmuszone do wystąpienia, odczuwają coś w rodzaju napadu paniki, któremu najczęściej towarzyszy czerwienienie się, nadmierne pocenie i uczucie silnej suchości w ustach (jak zgłaszają pacjenci: “brakuje mi śliny”). Zdarza się, że lękowi towarzyszy dodatkowa obawa przed zwymiotowaniem.
Co bardzo niebezpieczne, objawy FS zwykle zmniejszają się lub całkowicie ustępują po wypiciu alkoholu. Stąd też u osób z tym zaburzeniem, bardzo często obserwuje się tendencje do jego nadużywania. To, co początkowo wydaje się dobrym lekarstwem, na dłuższą metę może się stać przyczyną kolejnej choroby – uzależnienia.
Jak leczyć fobię społeczną?
Gdy FS znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, konieczna jest współpraca pacjenta zarówno z lekarzem psychiatrą, jak i psychoterapeutą. W leczeniu stosuje się metody doraźne (działają około 1h, mają jedynie obniżyć poziom odczuwanego lęku – hydroksyzyna, proplanolol, benzodiazepiny – silnie i szybko uzależniające leki), długotrwałe (antydepresanty) oraz psychoterapię (najczęściej poznawczo-behawioralną, która pozwala pozbyć się objawów i psychodynamiczną, która prowadzi do wglądu i poznania przyczyn fobii społecznej u pacjenta).
Skuteczność?
Zdaniem brytyjskich specjalistów, zajmujących się tym zaburzeniem, najlepsze efekty przynosi terapia behawioralna prowadzona w grupach przez psychoterapeutę, specjalizującego się tylko w tym typie zaburzeń, gdy zajęcia prowadzone są z innymi pacjentami cierpiącymi na tę samą przypadłość, tak zwane grupy terapeutyczne i grupy wsparcia. Terapia indywidualna poznawczo behawioralna również przynosi dobre efekty lecznicze.
Według badań przeprowadzonych przez H.R. Justera i Richarda Heimberga po 5 latach od zakończenia terapii poznawczo-behawioralnej nadal utrzymują się jej efekty, a nawrót choroby jest znacznie mniej prawdopodobny niż przy samym leczeniu farmakologicznym.
Zmiana myślenia potrafi zrobić wiele dobrego i wyleczyć z fobii społecznej. Wymaga to sporego wysiłku, przede wszystkim ze strony pacjenta, który musi wykonywać sporo ćwiczeń i wystawiać się na bodziec wywołujący lęk, ale efekty są bardzo pozytywne.
Jeśli chcesz wiedzieć, czy możesz cierpieć na fobię społeczną, możesz zrobić Test Liebowitza, który znajdziesz tutaj: http://stamp.roni.pl/lieb/test.php
Pamiętaj jednak, że jest on jedynie INFORMACJĄ i nie ma wartości diagnostycznej. Dopiero konsultacja z lekarzem psychiatrą pozwoli jednoznacznie stwierdzić, czy możesz cierpieć na to zaburzenie lękowe.
Źródła:
- Carson, Robert. C. Psychologia zaburzeń vol. 1. Człowiek we współczesnym świecie. Wyd. GWP (2003).
- Bilikiewicz, Adam. (red.) Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL (2006).
- D. M. Clark, Lęk paniczny i fobia społeczna, w: Terapia poznawczo-behawioralna. Badania naukowe i praktyka kliniczna, red. D. M. Clark, C. G. Fairburn, Gdynia 2006, s. 111–142.
- Richard G. Heimberg, Michael R. Liebowitz, Debra A. Hope, Franklin R. Schneier: Social Phobia: Diagnosis, Assessment, and Treatment. The Guilford Press, s. 29–30.
- HR. Juster, RG. Heimberg. Social phobia. Longitudinal course and long-term outcome of cognitive-behavioral treatment. „Psychiatr Clin North Am”, s. 821–42, grudzień 1995.
